การระรานทางไซเบอร์  (Cyberbullying) ราชบัณฑิตยสภาได้ให้ความหมายคำว่า Cyberbullying
ว่าคือ “การระรานทางไซเบอร์”  หมายถึง การกลั่นแกล้ง การให้ร้าย การด่าว่า การข่มเหง หรือการรังแกผู้อื่นทางสื่อสังคมออนไลน์ต่าง ๆ เช่น เฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ อินสตาแกรม เป็นต้น โดยต้องการให้บุคคลนั้นเกิดความรู้สึกไม่พอใจหรือเจ็บปวดทางด้านอารมณ์จิตใจ เกิดความ อับอาย หวาดกลัว หวาดระแวง รู้สึกโดดเดี่ยว เศร้าหมอง ท้อแท้ สิ้นหวัง ไร้ค่า บางคนนอนไม่หลับ อ่อนเพลียเรื้อรัง เจ็บป่วย ทำร้ายตนเอง และอาจรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิต

รูปแบบของการการระรานทางไซเบอร์ มีหลากหลายรูปแบบแต่ที่เราพบเจอกันได้บ่อย ๆ เช่น

  1. การก่อกวนทางไซเบอร์ (Trolling)  การตั้งใจโพสต์หรือแสดงความคิดเห็นที่ยั่วยุทําให้ผู้อ่าน ไม่สบายใจ หรือเข้าใจผิด  มักเกิดขึ้นกับการแสดงความคิดเห็นที่แตกต่างจากคนอื่น เป็นการจงใจ สร้างความหงุดหงิดรําคาญมากกว่าการให้กำลังใจ หรือชื่นชม 

  2. การรังควานทางไซเบอร์ (Cyber Harassment) เป็นขั้นที่รุนแรงกว่าการก่อกวน มีลักษณะ ที่แสดงถึงการคุกคามอย่างชัดเจน เช่น การใช้ถ้อยคําหยาบคายการแสดงออกถึงความรุนแรง ให้ความรู้สึกถูกคุกคาม และไม่ปลอดภัย  การส่งข้อความหรือรูปภาพทางเพศที่ไม่เหมาะสม, การคุกคามทางเพศ
3. การสะกดรอยทางไซเบอร์ (Cyberstalking)  การสะกดรอย การถูกส่งข้อความ หรือติดตาม
จากบุคลที่เราไม่ต้องการบนโลกออนไลน์, อาจจะเป็นคนรู้จักหรือคนแปลกหน้าที่มุ่งเป้าหมายมาที่เราด้วยความชอบ, ความโกรธ-เกลียด ที่ก่อความรําคาญไปจนถึง คุกคามหรือข่มขู่ สร้างความหวาดระแวงให้กับเรา และอาจจะลุกลามไปจนถึงการติดตามจริงในโลกความจริงได้

  4. การกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ (Cyber Bully)  คือการกลั่นแกล้ง ดูถูกเหยียดหยาม ข่มเหงให้เสียใจ
การก่อกวน ข่มขู่คุกคาม การให้ร้ายใส่ความ การแกล้งแหย่ มีหลายลักษณะตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงทําให้ผู้ถูกกลั่นแกล้งเป็นโรคซึมเศร้าและฆ่าตัวตายได้ 

  จากการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพประเด็นการกลั่นแกล้งทางออนไลน์ ปี 2562 ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)  พบว่า การกลั่นแกล้งทางออนไลน์มีอยู่ทั้งหมด 7 รูปแบบ ได้แก่  

1) การก่อกวน ข่มขู่คุกคาม การด่าทอ / ประจาน (Flaming)

2) การให้ร้ายใส่ความ การแกล้งแหย่ 

3) การเผยแพร่ความลับ 

4) การกีดกันออกจากกลุ่ม (Exclusion) กีดกันผู้อื่นออกจากกลุ่มเพื่อน หรือกิจกรรมต่างๆ การแพร่กระจายข่าวลือ ไม่เชิญผู้อื่นเข้าร่วมกิจกรรม หรือโพสต์ข้อความเพื่อแกล้งว่าผู้อื่นไม่มีเพื่อน

      5) การแอบอ้างชื่อ การสร้างบัญชีปลอม  (Impersonation)  แอบอ้างเป็นบุคคลอื่น เพื่อสร้างความเสียหาย ใช้บัญชีปลอมเพื่อกลั่นแกล้งผู้อื่น เช่น การสวมรอยเพื่อหลอกลวงเอาทรัพย์ หรือสร้างความเข้าใจผิด

6) การขโมยอัตลักษณ์ (Identity Theft) การหาผลประโยชน์ของบุคคล เจ้าของผลงาน โดยไม่ได้รับอนุญาต ในทางที่ผิดกฎหมาย 

7) การล่อลวง

  การระรานทางไซเบอร์สามารถทำให้ผู้ที่เป็นเป้าหมายรู้สึกเศร้าหรือเสียใจ มีความไม่สบายใจ
และสูญเสียความเชื่อมั่นในตนเองได้ ผู้ที่ถูกกลั่นแกล้งออนไลน์อาจเผชิญกับปัญหาทางความสัมพันธ์ และสามารถเสียชีวิตจากการกลั่นแกล้งออนไลน์ได้ในกรณีที่มีการกดดันหรือความเครียดที่เกิดขึ้น

1. ส่งผลต่อสุขภาพกายและใจ :
   ทำให้รู้สึกเสียใจ อับอาย รู้สึกว่าตัวเองโง่ หวาดกลัว หรือโกรธ รู้สึกอาย หรือหมดความสนใจในสิ่งที่เรารักหรือชอบ รู้สึกเหนื่อยล้า (อาจเป็นผลมาจากการนอนไม่หลับ) หรือมีอาการปวดท้อง ปวดหัว
   หลอนว่ากำลังถูกคนอื่นหัวเราะเยาะหรือถูกคุกคาม ทำให้บางคนไม่อยากจะลุกขึ้นพูดหรือพยายามจัดการ
   กับปัญหาใด ๆ และกรณีรุนแรงที่สุดไซเบอร์บูลลี่สามารถทำให้ผู้ถูกกระทำเลือกที่จะจบชีวิตของตนเองได้เลย

2. ส่งผลต่อความสัมพันธ์ :
   ความเสียหายที่เกิดขึ้นบนโลกดิจิทัล อาจไม่ได้จำกัดอยู่บนโลกออนไลน์เพียงอย่างเดียว
   การกลั่นแกล้งตอบโต้กันไปอาจตกอยู่ในสายตาคนนับร้อยนับพันที่ระบบป้อนให้เห็น นำมาซึ่งความกดดัน

ทางสังคมและความสัมพันกับคนรอบข้างไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง อาจทำให้สูญเสียเพื่อน หรือถูกกีดกันทางสังคมได้

3. ส่งผลต่อการเรียน หรือการทำงาน :
   เมื่อสภาพร่างกาย จิตใจ และความสัมพันธ์ไม่ราบรื่นนัก ย่อมส่งผลต่อสมาธิ และความสามารถ
   ในการทำงาน แม้บางครั้งอาจเป็นเพียงการกลั่นแกล้งของเพื่อนสนิทก็อาจก่อความกังวลใจ
   มากกว่าที่คิด รวมถึงกรณีการถูกกลั่นแกล้งให้เสียชื่อเสียงซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงการการทำงาน
   ในสภาพแวดล้อมที่ความเชื่อมั่นเป็นสิ่งสำคัญ

สัญญาณที่บอกว่าเรากำลังถูกระรานทางไซเบอร์ (Cyberbullying)

  การระรานทางไซเบอร์ เป็นปัญหาที่พบบ่อยในโลกดิจิทัล เราควรระมัดระวังและ
เพื่อไม่ให้ตัวเราหรือบุคคลรอบข้างได้รับความเสียหายจากคำพูดหรือข้อความที่ไม่เหมาะสม ซึ่งมีหลากหลายรูปแบบ แต่ที่เราพบเจอกันได้บ่อย ๆ เช่น

• มีการแสดงความคิดเห็น หรือคอมเมนต์ไปในทางดูถูก ดูหมิ่น ล้อเลียนบุคคล ใส่ร้าย หรือยุยงให้เราอารมณ์เสีย ซึ่งอาจจะเกี่ยวหรือไม่เกี่ยวข้องกับหัวข้อตั้งต้น

• สร้างข่าวลือ หรือโพสต์ข้อมูลที่ไม่เป็นความจริง ที่อาจทำให้เกิดความเข้าใจผิด

• ส่งต่อข่าวลือ หรือเรื่องราวเสียหายของเราบนโลกออนไลน์

• แชร์ หรือส่งภาพที่ทำให้รู้สึกไม่ปลอดภัย หรือข้อความที่น่ากลัว ทําร้ายจิตใจมาให้

• มีการนำข้อมูลของเราไปแอบอ้าง ไม่ว่าจะเป็นชื่อ หรือรูปภาพ สร้างบัญชีตัวตนปลอมของเราเพื่อให้เราเข้าไปตอบโต้ พูดคุยด้วย

• มีพฤติกรรมการระราน มีการส่งข้อความรังควานอย่างต่อเนื่องแม้เราจะบอกให้หยุดแล้วก็ตาม

5 ขั้นตอน รับมือความเสี่ยงจากการระรานทางไซเบอร์

  1. STOP  หยุดระรานกลับด้วยวิธีการเดียวกัน หยุดตอบโต้ เพื่อไม่ให้เกิดการกระทําซ้ำ หรือเพิ่มความรุนแรงของเหตุการณ์มากยิ่งขึ้น ตั้งสติ แล้วพิจารณาอย่างรอบคอบ
2. BLOCK  ปิดกั้นผู้ที่ระราน ไม่ให้เขาสามารถติดต่อ โพสต์ หรือระรานเราได้อีก กดบล็อคบัญชีออนไลน์ที่กลั่นแกล้งเรา
3. TELL บอกพ่อแม่ ครู หรือบุคคลที่ไว้ใจ เพื่อขอความช่วยเหลือ หากเป็นเรื่องที่ผิดกฎหมายหรือถูกข่มขู่คุกคาม ให้เก็บรวบรวมข้อมูลของผู้กระทําและเหตุการณ์ เก็บหลักฐานการกลั่นแกล้งทั้งหมด
4. REMOVE  ลบภาพหรือข้อความที่ถูกระรานหรือรังแกออกทันที แจ้งเจ้าหน้าที่หรือผู้ดูแลระบบ รายงานปัญหาเกี่ยวกับบัญชีที่กลั่นแกล้งเรา ให้ระบบดำเนินการต่อไป
5. BE STRONG เข้มแข็ง อดทน ยิ้มสู้ อย่าไปให้คุณค่ากับคนหรือคําพูดที่ทําร้ายเรา ควรใช้เป็นแรงผลักดันให้เราดีขึ้น ก้าวข้ามปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ

ในบางครั้งข้อมูลดังกล่าว เราอาจะใช้ทำธุรกรรม แต่ก็ไม่ควรให้คนแปลกหน้า โดยไม่รู้ที่มาหรือไม่รู้จักบุคคลที่ขอข้อมูลเรา

แหล่งที่มาของข้อมูล

https://blog.think-digital.app/2024/05/07/cyber-bullying

https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:271595

(2565). คู่มือคนไทย go cyber (ฉบับวัยใส): การสร้างความตระหนักรู้ในการใช้อินเตอร์เน็ต (digital citizen). สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์.