...
...
มาตรฐาน ว 4.2 เข้าใจและใช้แนวคิดเชิงคำนวณในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็นขั้นตอนและเป็นระบบใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทำงาน และการแก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม
ตัวชี้วัด
ป.6/4 ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศทำงานร่วมกันอย่างปลอดภัยเข้าใจสิทธิและ หน้าที่ของตนเคารพในสิทธิของผู้อื่น แจ้งผู้เกี่ยวข้องเมื่อพบข้อมูลหรือบุคคลที่ไม่เหมาะสม
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนเข้าใจสิทธิ หน้าที่ของตน เคารพสิทธิของผู้อื่น และวิธีป้องกันสิทธิ์ในผลงานของตนเอง
2. นักเรียนสามารถบอกวิธีป้องกันสิทธิ์ในผลงานของตนเอง และเคารพสิทธิของผู้อื่น
3. นักเรียนเอาใจใส่ในสิทธิ หน้าที่ของตน และเคารพสิทธิของผู้อื่น เห็นประโยชน์ของวิธีป้องกันสิทธิ์ในผลงานของตนเอง
สาระการเรียนรู้
การละเมิดลิขสิทธิ์ การปกป้องสิทธิ์ของตนเอง การไม่ละเมิดความเป็นส่วนตัว อันตรายจากการใช้งานและอาชญากรรม ทางอินเทอร์เน็ต แนวทางในการป้องกัน วิธีกำหนดรหัสผ่าน การกำหนดสิทธิ์การใช้งาน (สิทธิ์ในการเข้าถึง) แนวทางการตรวจสอบและป้องกัน มัลแวร์อันตรายจากการติดตั้งซอฟต์แวร์ที่อยู่บนอินเทอร์เน็ต
1. ศึกษาตัวอย่างสถานการณ์ จากบทความด้านล่างนี้
2. เข้าสู่ระบบ e-mail 📧ของโรงเรียน
3. ออกแบบสถานการณ์การละเมิดลิขสิทธิ์ ละเมิดความเป็นส่วนตัว
4. เขียนเป็นคำอธิบายสถานการณ์ในการละเมิด เพื่อนำไปให้ Aiออกแบบใน Germini
5. สนทนากับ Ai แล้วพิมพ์พร้อมพ์ เพื่อสร้างเป็นภาพการ์ตูนในสถานการณ์ที่ออกแบบไว้
6. บันทึกภาพที่ได้จาก Ai ลงใน Padlet ( ห้องเรียนพิเศษให้ทำลงใน GoogleSites )
6. เขียนอธิบายสถานการณ์ / และแนวทางการแก้ปัญหา
คำชี้แจง พิจารณาการกระทำของบุคคลต่อไปนี้
ข้อใดละเมิดลิขสิทธิ์ // ข้อใดละเมิดความเป็นส่วนตัว // ข้อใดไม่ละเมิดทั้งลิขสิทธิ์และความเป็นส่วนตัว
เอิร์ธอยากทำโปสเตอร์โฆษณาสินค้าของตัวเอง เขาเลยเอาภาพถ่ายจากเว็บไซต์โดยไม่มีเครดิตหรือขออนุญาต
ออมเห็นเพื่อนมีหนังสือนิยายดัง เธอจึงถ่ายรูปทีละหน้าแล้วส่งให้เพื่อนๆ อ่านกันในกลุ่มไลน์
บาสชอบตัวละครจากเกมชื่อดัง เขาเลยเอาภาพตัวละครนั้นมาวาดแล้วทำสติกเกอร์ขายในร้านออนไลน์
พิมอยากทำเสื้อทีม เธอใช้โลโก้ของแบรนด์ดังมาติดบนเสื้อโดยไม่ได้รับอนุญาต
ทิวเขียนนิทานประกวด แต่ไปลอกเนื้อหามาจากหนังสือเล่มหนึ่งที่มีลิขสิทธิ์ แล้วบอกว่าแต่งเอง
มิกกี้อยากทำคลิปสนุกๆ ลงยูทูบ เขาเลยก๊อปเพลงดังมาใส่คลิปโดยไม่ได้ขออนุญาตเจ้าของเพลง
แนนเห็นภาพวาดการ์ตูนน่ารักจากอินเทอร์เน็ต แล้วเอามาพิมพ์ใส่เสื้อขายที่ตลาดนัด
ต้นอยากทำรายงานให้เร็วขึ้น เลยคัดลอกบทความจากเว็บไซต์มาทั้งหน้าโดยไม่ได้ใส่อ้างอิง
ฟ้าอยากดูหนังเรื่องใหม่ เลยโหลดจากเว็บเถื่อนที่ไม่ได้รับอนุญาตให้เผยแพร่หนังนั้น
แม็คอยากเล่นเกมแพงๆ เลยไปโหลดไฟล์เกมเถื่อนจากเว็บที่แจกฟรีโดยไม่ได้ซื้อ
โอมแอบถ่ายคลิปเพื่อนในห้องเรียนโดยไม่บอก แล้วเอาไปลงโซเชียลมีเดียให้คนอื่นดู
ฟางเปิดโทรศัพท์เพื่อนโดยไม่ได้รับอนุญาต เพื่อจะดูรูปและแชตส่วนตัว
บีมแคปหน้าจอแชตของเพื่อน แล้วส่งต่อให้คนอื่นอ่าน
เก่งแอบดูรหัสผ่านที่เพื่อนพิมพ์ แล้วเอาไปเข้าสู่ระบบโดยไม่บอก
พลอยเอาข้อมูลชื่อ-นามสกุล เบอร์โทรของเพื่อนไปใส่ในเว็บไซต์โดยไม่ขออนุญาต
อินแอบฟังบทสนทนาโทรศัพท์ของเพื่อน แล้วเอาเนื้อหาไปเล่าให้คนอื่นฟัง
อ๊อฟใช้รูปถ่ายของเพื่อนตั้งเป็นโปรไฟล์ไลน์ของตัวเอง โดยไม่ได้บอกเจ้าของภาพ
ไอติมนำภาพจากกล้องวงจรปิดในโรงเรียนมาเผยแพร่ใน TikTok
มิวแจกใบสมัครกิจกรรมที่มีข้อมูลส่วนตัวของเพื่อน โดยไม่ได้ปิดบังข้อมูล
เอยโพสต์เรื่องราวส่วนตัวของเพื่อนลงเฟซบุ๊กโดยไม่ได้รับอนุญาต
เมย์อยากทำรายงานเกี่ยวกับนักร้องคนหนึ่ง เธอจึงนำภาพจากเว็บไซต์ที่ให้ใช้ภาพฟรี พร้อมใส่เครดิตชื่อเว็บไซต์ไว้ใต้ภาพอย่างถูกต้อง
ตูนอยากแชร์รูปกิจกรรมในห้องเรียน เขาจึงขออนุญาตเพื่อนๆ และครูทุกคนก่อนโพสต์ลงโซเชียล พร้อมเบลอหน้าคนที่ไม่อนุญาต
ฟ้าใช้เพลงที่ไม่มีลิขสิทธิ์ (Royalty-free music) ประกอบคลิปวิดีโอที่ทำส่งคุณครู
บาสเขียนนิทานแล้วแนบภาพวาดฝีมือตัวเอง แทนที่จะไปคัดลอกภาพจากการ์ตูนในอินเทอร์เน็ต
ตาลถ่ายวิดีโอรีวิวของเล่นที่ตัวเองซื้อ โดยไม่ใช้โลโก้หรือตัวการ์ตูนที่มีลิขสิทธิ์ และไม่เปิดเผยข้อมูลส่วนตัวของใครในวิดีโอ
ปังอยากอัปโหลดวิดีโอที่เพื่อนๆ เต้นประกอบเพลง เขาจึงเลือกใช้เพลงที่ได้จากเว็บไซต์แจกเพลงฟรีและมีลิขสิทธิ์เปิด (Creative Commons) พร้อมใส่เครดิตให้ครบถ้วน
เบสอยากแชร์รูปกลุ่มของเพื่อนหลังจบกิจกรรม เขาขออนุญาตเพื่อนๆ ทุกคนก่อนโพสต์ และลบชื่อ-ข้อมูลใดๆ ที่อาจทำให้ระบุตัวบุคคลได้
มิกซ์ใช้บทความจากหนังสือเรียนมาตั้งคำถามในงานของตัวเอง โดยสรุปด้วยภาษาของตนเองและอ้างอิงแหล่งที่มา
ฝนอยากใส่ภาพประกอบในนิทานของเธอ เธอจึงวาดภาพขึ้นเองแทนการใช้รูปจากอินเทอร์เน็ต
เจทำคลิปวิดีโอรีวิวแอปพลิเคชัน โดยไม่เปิดเผยข้อมูลผู้ใช้งานคนอื่น และไม่มีภาพหน้าจอที่มีข้อมูลส่วนตัว
ตัวอย่างกิจกรรม การออกแบบสถานการณ์ และการสนทนาเพื่อหาวิธีแก้ไขและแนวทางปฏิบัติ
ออกแบบสถานการณ์:
เอิร์ธถ่ายภาพเพื่อนขณะกำลังเล่นมุกตลก แล้วโพสต์ลง TikTok โดยไม่ได้ขออนุญาตเพื่อนก่อน แม้ว่าคลิปจะดูสนุกและไม่มีเนื้อหาลบหลู่ แต่เพื่อนของเอิร์ธรู้สึกไม่สบายใจ เพราะไม่ได้อยากให้คลิปตนเองเผยแพร่บนโซเชียล
วิธีแก้ไขและแนวทางปฏิบัติ
1. เอิร์ธควรพูดคุยกับเพื่อน เพื่อขอโทษที่โพสต์คลิปโดยไม่ได้ขออนุญาตล่วงหน้า
2. ลบคลิปออกจาก TikTok ทันที หากเพื่อนรู้สึกไม่สบายใจ หรือขอให้ลบ
3. เรียนรู้จากเหตุการณ์นี้ ว่าควร ขออนุญาตเจ้าของภาพหรือบุคคลในคลิปก่อนทุกครั้ง ไม่ว่าจะดูเป็นเรื่องเล็กน้อยแค่ไหน
ตัวอย่างสถานการณ์การออกแบบกิจกรรม
ในสถานการณ์ที่นักเรียนออกแบบ
คุณคือผู้เชี่ยวชาญด้านการวาดภาพระดับโลก ช่วยวาดการ์ตูนเด็กนักเรียนชาย สวมชุดนักเรียน มีโทรศัพท์มือถือสีเทา กำลังถ่ายรูปเพื่อนนักเรียนหญิง ในสถานการณ์ดังนี้
เด็กชายถ่ายภาพเพื่อนผู้หญิงขณะกำลังเล่นมุกตลก แล้วโพสต์ลง TikTok โดยไม่ได้ขออนุญาตเพื่อนก่อน แม้ว่าคลิปจะดูสนุกและไม่มีเนื้อหาลบหลู่ แต่เพื่อนของเอิร์ธรู้สึกไม่สบายใจ เพราะไม่ได้อยากให้คลิปตนเองเผยแพร่บนโซเชียล
สิ่งที่ได้
ตัวอย่างพร้อมพ์ที่เหมาะสม
เนื่องจากสถานการณ์ในคำอธิบายเกี่ยวข้องกับประเด็นของการ ละเมิดความเป็นส่วนตัวของเด็ก ซึ่งอาจเข้าข่ายเนื้อหาที่ละเอียดอ่อนตามนโยบายของเรา
ถ้าอยากให้ช่วยวาดภาพการ์ตูนแนวใกล้เคียง เช่น เด็กชายกับเพื่อนกำลังเรียนรู้เรื่อง “การขออนุญาตก่อนถ่ายภาพ” หรือ “การใช้โซเชียลอย่างมีความรับผิดชอบ”
ตัวอย่างพร้อมพ์ที่เหมาะสม
คุณคือผู้เชี่ยวชาญด้านการวาดภาพระดับโลก ช่วยวาดการ์ตูนเด็กนักเรียนชาย สวมชุดนักเรียน มีโทรศัพท์มือถือสีเทา กำลังถ่ายรูปเพื่อนนักเรียนหญิง ในสนามเด็กเล่น
จากตัวอย่างจะพบว่า
เราสามารถสั่งให้ Ai สร้างภาพามจินตนาการให้กับเราได้ แต่ในจินตนาการนั้นจะต้องถ่ายทอดเป็นข้อความที่ชัดเจน
ตัวอย่างสถานการณ์การออกแบบกิจกรรม
ตัวอย่างตอน: “คลิปสนุกหรือปัญหาใหญ่?”
ฉากที่ 1 : สนามเด็กเล่น โรงเรียนประถมแห่งหนึ่ง
– "เอิร์ธ" เด็กชายร่าเริง ใส่ชุดนักเรียน กำลังถือมือถือสีเทา
– "แป้ง" เพื่อนนักเรียนหญิง กำลังเล่นมุกตลกกับเพื่อนๆ อย่างสนุกสนาน
เอิร์ธ (ยิ้ม): “แป้งตลกมาก! ขอถ่ายไว้หน่อยนะ!” (แต่ไม่ได้รอให้แป้งตอบ กลับกดถ่ายวิดีโอทันที)
ฉากที่ 2: ในห้องเรียน เอิร์ธโพสต์คลิปลง TikTok พร้อมใส่เพลงฮิตประกอบ
– เพลงที่ใช้เป็นเพลงจากนักร้องดัง โดยไม่ได้รับอนุญาต
– แป้งเห็นคลิปแล้วหน้าเจื่อน แป้ง (เสียงในหัว): “ฉันไม่อยากให้คนอื่นเห็นคลิปตอนนั้นเลย...”
ฉากที่ 3: วันต่อมา เอิร์ธเดินมาเจอแป้งที่ดูเศร้า เอิร์ธเริ่มรู้สึกไม่สบายใจ
เอิร์ธ: “แป้ง โทษทีนะ... ฉันไม่ได้คิดเลยว่ามันจะทำให้เธอไม่สบายใจ”
แป้ง: “ไม่เป็นไร แต่คราวหน้าขอให้ถามก่อนนะ”
เอิร์ธ: “แน่นอนเลย! แล้วฉันจะลบคลิปออกเดี๋ยวนี้ด้วย!”
💡 บทเรียนจากการ์ตูน💡
- ก่อนถ่ายหรือโพสต์รูป/วิดีโอเพื่อน ต้องขออนุญาตทุกครั้ง
- เพลง การ์ตูน หรือรูปภาพจากอินเทอร์เน็ต อาจมีลิขสิทธิ์ ควรใช้เฉพาะสิ่งที่อนุญาตให้ใช้เท่านั้น
- เคารพความรู้สึกของเพื่อนเสมอ
🧠 สิ่งที่ควรคำนึงในการเขียนและสร้างการ์ตูนสำหรับเด็ก
- ภาษาที่เข้าใจง่าย ใช้ประโยคสั้น ไม่ซับซ้อน
- หลีกเลี่ยงคำศัพท์ยากหรือเนื้อหาที่เกินวัย
- เนื้อหาสื่อสารเชิงบวก ส่งเสริมคุณธรรม เช่น ความซื่อสัตย์ ความรับผิดชอบ การให้อภัย
- สอนบทเรียนชีวิตที่เด็กสามารถนำไปใช้ได้จริง
- ตัวละครมีความหลากหลายและน่ารัก
- จิบิ (Chibi) มักทำให้เด็กๆ รู้สึกเป็นมิตร
- สีสันสดใส ช่วยดึงดูดความสนใจ
- เรื่องราวปลอดภัยและเหมาะสมตามวัย
- หลีกเลี่ยงความรุนแรง ความเศร้า หรือประเด็นซับซ้อนทางสังคม
- ตรวจสอบให้แน่ใจว่าไม่มีเนื้อหาที่อาจทำให้เด็กเกิดความกลัวหรือความเข้าใจผิด
- เสริมสร้างทักษะทางสังคม เช่น การขอโทษ การเคารพความเป็นส่วนตัว การแบ่งปัน การแก้ปัญหาอย่างสันติ
🤖 ข้อจำกัดของ AI ในเรื่องภาพและภาษา
🔒 ด้านภาพ
- ไม่สามารถสร้างภาพที่สื่อถึงความรุนแรง หรือภาพของเด็กในสถานการณ์ที่อ่อนไหว เช่น การถูกแอบถ่ายหรือเสี่ยงละเมิดความเป็นส่วนตัว
- ไม่สร้างภาพของตัวละครที่เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ เช่น โดราเอมอน, มิกกี้เมาส์, ฯลฯ
- ไม่สร้างภาพที่ล่อแหลมหรือมีเนื้อหาไม่เหมาะสมกับเด็ก แม้จะอยู่ในบริบทการเรียนรู้
🗣️ ด้านภาษา
- ไม่ใช้คำหยาบหรือภาษาที่อาจเป็นการล้อเลียนเหยียดหยาม
- เคารพความหลากหลายทางวัฒนธรรม ศาสนา และเพศสภาพ โดยหลีกเลี่ยงอคติหรือ stereotyping
- ไม่แสดงท่าทีเป็นฝ่ายการเมือง หรือเนื้อหาที่เป็นข้อขัดแย้งทางสังคมโดยไม่เหมาะสมกับเด็ก
ส่งผลงาน / ชิ้นงาน
ศึกษาบทเรียน จากหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เทคโนโลยีชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ทำแบบฝึกทักษะรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
เพิ่มเติม ด้วยคลิปวิดีโอ รู้ทันลิขสิทธิ์ EP1 ตอน ทำความรู้จักกับลิขสิทธิ์ oho.ipst.ac.th/im/6291
💢 บทที่ 2 คลิปซ้อนซ่อนเงื่อน 💢
...